Walgedrag roept walgedrag op!

23-10-2020

Ook zo benieuwd naar het laatste verkiezingsdebat tussen Trump en Biden? Over een paar uur weten we meer. En over twee weken zien we de resultaten terug in de verkiezingsuitslag. Als ik zeg dat ik er helemaal niet gerust op ben weet je vast voor wie ik zou kiezen. Of liever: tegen wie. Volgens alle commentatoren zijn de kaarten allang geschud, in ieder geval voor het allergrootste deel. Maar net zoals vier jaar geleden kan de uitslag ons toch nog verrassen. Voor het geval hij verliest heeft Trump alvast geroepen dat hij die uitslag zal aanvechten: die kan alleen ontstaan zijn door massale fraude van de zijde van de democraten… 

Een interactie oefening op Trump, doe je mee?

(Eigen bijdrage van Laurens Schrijvers van Zenden, 16-09-20)

Binnenkort beginnen de rechtstreekse verkiezingsdebatten tussen Trump en Biden. Ik vroeg in mijn omgeving of zij – los van hun politieke voorkeur - een idee hadden hoe Biden tegenover Trump overeind zou kunnen blijven. Dat bleek lastig. Men moest de emoties wel heel ver weg duwen om zich een zakelijke voorstelling te vormen over de gewenste interactie. Men kon zich heel goed herinneren hoe moeilijk Hillary Clinton het had tegenover de man die toen al liet zien hoe hij zich zou presenteren als president. Dat er niemand in mijn omgeving hoopt dat Trump voor een tweede keer wordt gekozen speelt vast een rol. Sommigen waren na zijn overwinning naar eigen zeggen behoorlijk depressief en hun persoonlijke walging van de man was sindsdien alleen maar toegenomen. Ik ken ze niet persoonlijk, maar voor anderen is Trump nog steeds dè man. Volgens de peilingen geldt dat nog steeds voor ongeveer de helft van de Amerikanen. Kort door de bocht worden hun belangen èn idealen door Trump het best vertegenwoordigd. De inhoud speelt dus wel degelijk een belangrijke rol, ook al lijkt die te worden ondergesneeuwd door het optreden van de zittende president.

Ik noem mijzelf een interactiespecialist maar de eerlijkheid gebiedt dat ik het zelf een behoorlijke puzzel vindt, sterker nog, ik ben er nog niet uit. Vandaar mijn vraag of je mee wilt oefenen. Biden wordt natuurlijk omgeven door een staf met adviseurs die uitblinken op het gebied van de communicatie en het debat. Maar ook zij – daarvan ben ik overtuigd – maken overuren om Biden in de rechtstreekse debatten met Trump een kans te geven.

Een paar handgrepen:

     1. Over de inhoud wil ik kort zijn.

Biden moet van zijn adviseurs munitie krijgen waarmee hij de kiezer meekrijgt in de keuze vóór empathie en democratie en tégen een nog meer verdeeld land. En dat in een setting waarbij er met de “waarheid” als nooit tevoren wordt gespeeld. De interactiestrategie wordt hierdoor extra bemoeilijkt. De twee kandidaten debatteren wel met elkaar, maar vooral voor de bühne. Zoals met elk verkiezingsdebat speelt inhoud wel een rol, maar bepaalt de kiezer uiteindelijk zijn keuze op grond van emoties en sympathieën.

2. Wat is de te verwachten houding van Trump?

Afgaande op het interactiepatroon van Trump mogen we een combinatie verwachten van zelfgenoegzaamheid, pochen over wat hij heeft bereikt maar vooral aanvallen. Als je dit patroon afzet op de interactiecirkel van Cuvelier (kijk voor de theorie zo nodig op mijn website Interactie training en coaching) is het vooral de vraag: hoe stel je je op tegenover iemand die de extremen opzoekt: Trump zoekt “de wal” op, met name van de aanvalshouding (vernietigen). Dat is tegelijkertijd zijn verdediging: vooral niet luisteren, zich afsluiten voor de ander, zijn eigen informatie opdringen en als het even kan de ander persoonlijk aanvallen.

3. Is het verstandig om te “lossen”

Lossen, een van de zes houdingen van de interactiecirkel van Cuvelier, zou in dit geval betekenen: aanvallen van Trump van je laten afglijden, geen aandacht aan besteden. Ik denk dat het er dan op aankomt dat je ook non-verbaal onberoerd weet te blijven (de veel genoemde teflon laag van onze eigen premier als voorbeeld nemen?).

4. Juist wel reageren met een vernietigende tegenaanval?

Probeer weg te blijven van “de wal”, heb ik van Cuvelier geleerd, want dat roept altijd “wal”-gedrag van de ander op. Sommigen zeggen: doe dat in het geval van Trump wèl, ga wel op vernietigen zitten, met name met behulp van de inhoud (waar kun je hem op pakken?), maar blijf verder stoicijns. Bewaar als staatsman het liefst een serene, fatsoenlijke houding.

5. Wissel af met metacommunicatie

Die staatsman-houding zou je kunnen bereiken door rechtstreekse interactie af te wisselen met metacommunicatie. Dat is sowieso vaak een goede manier om vastlopende interactie te doorbreken. Ook voor de bühne zou dat goed kunnen werken. Biden zou daarbij zelfs de debatleiders kunnen inschakelen: ik merk dat mr. Trump steeds bozer wordt, ik merk dat mr. Trump geen enkele vraag beantwoordt, ik merk dat mr. Trump geheel in zijn eigen wereld blijft… Daar zou Biden fijntjes aan kunnen toevoegen: is dat niet ook de houding die hij aanneemt tegenover de burgers?

6. Meegaan met Trump?

Voor mij was dit een van de meest verrassende suggesties van iemand uit mijn  vriendenkring. Je zou hem het graf in kunnen prijzen, het liefst zo dat de bühne meteen door heeft dat je meegaan met Trumps zelfvoldaanheid vooral sarcastisch is bedoeld. Waarschijnlijk is dit een houding waar Trump het minst op bedacht is.

Ik verheug me op de reacties en suggesties. Je kunt die het beste naar dit mail adres sturen: lschrijversvanzenden@planet.nl. De reacties zal ik mogelijk ook plaatsen op de website en van een reactie voorzien. Alles ter lering ende vermaak. Naar verwachting zal niemand van ons ooit een verkiezingsdebat met Trump moeten voeren, maar ikzelf ervaar het als een mooie oefening voor als je iemand tegenover je treft met een vergelijkbaar interactiepatroon.

Overwinnaar Thierry Baudet maakt het toehoorders moeilijk

(23-3-19)

Het was weer eens een historische verkiezingsavond. Als TV kijker had je het gemakkelijk tijdens de overwinningstoespraak, je kon gewoon met verbazing of vol bewondering luisteren (maak zelf uw keuze…). De toehoorders in de zaal hadden het moeilijker. Die wilden net als bij de andere partijen gewoon een enthousiaste applausmachine vormen. Maar wanneer moest je nu klappen en joelen? Het leek er soms op dat je de voorman daarmee alleen maar stoorde in zijn lange, theatrale toespraak. Niet voor niets kwam bij velen de herinnering terug aan Pim Fortuin…

Over zijn toespraak en de moeilijke woorden die hij gebruikte zijn al pagina's vol geschreven in de kranten. Maar hoe kunnen we die bezien vanuit het licht van interactie? 

Interactieanalyse

Hoe zou u het optreden van Baudet plaatsen in de Interactiecirkel (zie basismodel)? Twee houdingen waren overheersend. Natuurlijk zat hij op Aanvallen. Die waren gericht op de heersende machten, die het land al jaren de verkeerde richting op stuurden. Een goede keuze als je succesvol wilt inspelen op de angsten van je kiezer. Met zijn tweede houding, Geven, nam hij de toehoorders mee naar de toekomst: vooral terug naar al het goede dat verloren dreigt te gaan. Mooi voor zijn kiezers, maar door de lengte en de ijdele complexiteit van zijn toespraak kun je ook spreken van Wal-gedrag (Opdringen), waarmee je je trouwe aanhang overdondert en enigszins bedremmeld achter laat: wat zegt ie eigenlijk allemaal, maakt niet uit, we hebben gewonnen… 

Wil je vechten? Ik snij je kop er af!

(Eigen casus, 25-2-19)

Toegegeven: ik zat fout, verkeerstechnisch gezien.

Het was druk die ochtend in Amsterdam Nieuw West en ik was al laat. Dus toen de stoplichten op groen sprongen reed ik zo snel mogelijk achter de auto’s voor mij aan, in de hoop net over het drukke kruispunt te komen. Niet dus. Midden op het kruispunt moest ik met mijn auto blijven wachten. Gedoe, u herkent deze situatie vast wel. Ik reed nog keurig een beetje achteruit om het verkeer van opzij doorgang te bieden. Maar zodra ik kon ging ik weer vooruit om voorbij het kruispunt aan te sluiten achteraan de file.

Dat ging vier meter goed. Maar toe sneed van rechts een dikke auto me de pas af. Hij stond in zijn recht, maar ik vond het natuurlijk een misselijke streek. Bij de andere auto ging het bestuurdersraam open. “Hé opa, je rijdt door rood, hoor”, hoorde ik een grote kerel van niet Nederlandse komaf brullen. Ik ging meteen in de verdediging, en zo lang ze je “opa” noemen klinkt er nog respect, dacht ik. Dat ging dus fout: “Wat wil je nou, flikker? Wil je vechten? Ik snij je kop er af!”

Toen was ik gelukkig wijs genoeg om mijn raam te sluiten en gelukkig moest de schreeuwlelijk toen zelf doorrijden…

Interactie analyse en mogelijke oplossing.

In deze casus zien we een typisch voorbeeld van Aanvallen en Verdedigen, in een overspannen context. De man in de dikke auto ging van Aanvallen zelfs naar Vernietigen, zie het basismodel. Mijn verdediging riep dat bij hem op. Toen ik mijn raam dicht deed had ik me voldoende afgesloten, maar het duurde nog een flinke tijd voordat ik het gehele voorval kon loslaten.

Het was natuurlijk veel slimmer geweest als ik na zijn eerste Aanval niet in de verdediging was gegaan, maar heel duidelijk “Sorry, sorry” had geroepen (in de interactiecirkel was ik dan op Aannemen/erkennen gaan zitten). Het is niet met zekerheid te zeggen of de ander me dan een leuke opa was gaan vinden, maar het had de escalatie vast voor een behoorlijk deel kunnen voorkomen. En ik zou meer tevreden geweest zijn met mijn eigen aandeel…